شیرین و با سابقه

نیشکر یکی از گیاهان تیره گندم با نام علمیsaccharum officinarum  و گیاه درشت اندامی است که به صورت چند ساله برای برداشت ساقه حاوی قند آن تولید می شود.ساقه نیشکردارای مغز است که قند درآن ذخیره می گردد.نیشکر از گیاهان مهم قندی است که کشت آن سابقه طولانی دارد.ساقه نیشکر 14 تا 17 درصد ساکارز می باشد.از ساقه نیشکر در تهیه کاغذ ساختمانی و همچنین بعد از استخراج قند، از ملاس وتفاله آن (باگاس) به عنوان محصول جانبی که از آنها به ترتیب در تهیه الکل و تغذیه دام و تولید نوپان  استفاده می شود.نشیشکر محصول مناطق حاره ونیمه حاره ای می باشد.تولید نیشکر در ان نواحی که میانگین حرارت ماهیانه طی حداقل 8 ماه از سال حدود 20 درجه سانت گراد یا بیشتر باشد امکان پذیراست ، مشروط بر آنکه در هیچ ماهی از سال یخبندان وجود نداشته باشد.حرارت های حدود 20 درجه سانت گراد در خاک برای رشد ریشه ها مناسب است و حرارت های کمتر از این مقدارموجب محدودیت رشد ریشه می گردد.حرارت های کمتر از 5 درجه سانت گراد ممکن است به برگ ها آسیب رساند.سابقه کشت این گیاه حدود 600 سال قبل ازمیلاد در گینه و اندونزی و هند گزارش شده است.اسکند در بازگشت از هندوستان آن را به اروپا برد.این احتمال وجود دارد که قبل از اسلام ،نیشکر در عربستان ،ایران ومصر کشت می شده است.حکومت های اسلامی در نیشکر کاری و شکر گیری از شکر در ممالک تحت تصرف خود سهم بسزایی داشته اند.به هر حال در اکثر کتاب های تاریخی ، ایرانیان را اولین مردمانی می دانند که از نیشکر شکر استخراج کرده اند.

چرا خوزستان؟

واژه خوزبه معنی ، شکر و نیشکر است.و خوزستان یعنی سرزمین نیشکر و یا نیشکرستان و جایی که در آنجا شکر بدست می آید و کشت آن رواج دارد ونیز به معنی کارخانه شکر سازی بکار رفته است.در برهان قاطع چنین آمده است:«خوز بر وزن،روز،نام ولایتی است از فارس که شکر خوب از آنجا آورندو شوشتر نام آن ولایت است و به معنب نیشکر هم گفته اند».و در همین واژه نامهها زیر نام خوزستان آمده است :«نام ولایتی است شکرخیز از فارس که شوشتر نام آن ولایت است».و هر ولایتی که شکرخیز باشد چو خور به معنی شکر هم آمده است.خوزستان از دیر باز به مناسبت فراوانی شکرش مشهور بوده و مردم ایران از سده های 3 و 4 هجری قمری به بعد،این منطقه را به نام خوزستان می نامیده اند.کشت نیشکر در خوزستان حدود700 تا 800 سال قبل از میلاد رواج داشته است.آغاز فعالیت برای کشت صنعتی نیشکر در خوزستان در سال1316 الی 1318 بوده ولی شروع جنگ جهانی و کارشکنی شرکت نفتی سابق ایران وانگلیس باعث عدم رسیدگی به این فعالیت شد.با همکاری FAO درسال 1330 برنامه کشت نیشکر در خوزستان پایه گذاری شد وتا امروز ادامه دارد.

یادداشت:محمد رضا ساداتی

برگرفته ازسایت شوشترنامه